Avcılıktan söz açıldığında aklımıza; tüfek, fişek, köpek, saçma, barut, çakı, çizme, yelek gibi öğeler gelir. Tüm bu avcılık unsurları birbirleriyle mükemmel bir uyum içinde olmalıdır ki yaşanabilecek olan aksilikler ve risk minimum seviyede tutulabilsin.

Tüm avcılar bilir ki av sırasında yaşanan bir uyumsuzluk, büyük bir sıkıntı ile konsantrasyon sorunu yaratacaktır. Botunuzun vurması, yeleğinizin bol gelmesi, avcıyla uyum içinde hareket edemeyen bir köpek avınızı mahvedebilir vs. Bu yazımızda avcılıkta muhtemelen en büyük yeri kaplayan tüfek ve fişekten, bu ikilinin birbiriyle uyumumdan söz edeceğiz.
Kuş saçma alır; ama yaralı olarak kaçar, tüfek çok sert patlar, atış sonuç vermez, mekanizma tutukluk yapar… Avcılık hayatında muhtemelen her avcının başına benzer sorunlar gelmiştir. Özellikle tüfek yeni alınmışsa ya da ava henüz daha yeni başlanmışsa tüfek ve fişek seçimi konusunda dengeyi sağlamak kolay değildir. Burada tecrübe ve teknik bilgi devreye girer. Sizden daha tecrübeli birinden konuyla ilgili yardım alabilir ya da konuya ilişkin yazılı medyayı takip edebilirsiniz.
HANGİ TÜFEK İLE HANGİ FİŞEK
Bu sorunun cevabı çok geniş kapsamlıdır; çünkü piyasada çok değişik balistik özellikler gösteren fişekler ve farklı teknik yapıda olan tüfekler var. Şimdi bu çeşitlilik içerisinde genel ipuçları ile tüfek ve fişek uyumu konusunda bir çerçeve çizelim.

Tüfeğiniz eğer sabit şoklu ise sadece fişeklerin özellikleri ile (tapa tipi, gramajı, boyutu) oynayabilirsiniz, tüfeğinizim şoku mobil ise de hem şok genişliğini değiştirerek hem de kullandığınız fişeği çeşitlendirerek hava koşullarına en uygun atışı yapabilirsiniz.

Sabit şoklu tüfeklerde eğer şok full yani 4/4 ise sıcak havalarda yüksek gramajlı (34 gr. ve üzeri) fişekeler parlama ve geçit avlarında kesinlikle tercih edilmemelidir. Kullanıldığı taktirde sert patlama ya da aşırı geri tepme yapacaktır. Bu da tadınızın kaçmasına sebep olur. Bu tip silahlarda, üveyik veya bıldırcın avında yani sıcakta, düşük gramajlı (28 — 30 gr.), keçe (fibre wad, feutre, borra feltro) ya da bior (open) tapalı fişekler kullanırsanız daha iyi sonuç elde edersiniz. Kışın ise aynı silahla yapılacak ava göre, kanatlı tapalı (power piston), orta ve yüksek gramajlı fişekler tercih edilebilir.

Mobil şoklu tüfeklerde ise fişeğin tapa özelliği ve saçmanın ağırlığı ile havanın durumuna göre tercihleriniz çeşitlendirilebilir.

Şimdi birkaç örnekle bu tercihlerimizin nasıl olması gerektiğine bakalım.

Elimizde 3 kg. civarında, mobil şoklu bir gazlı otomatik olduğunu düşünelim, bu tüfekle sezon başında üveyik avlayacağız. Uygun mobil şok imp. cyl. 2/4, fişeğimiz; kanatlı tapalı, 28 — 32 gr. ve 7 — 8 numara olmalıdır. Aynı tüfekle bıldırcın avlayacaksak; cyl. 1/4 şok, keçe veya bior tapalı ve 28 — 32 gr. 9 — 11 numara fişek doğru tercih olacaktır. Kışın, soğuk ve fırtınalı havada ördek geçidi yapacaksak; full, 4/4 şokla 34 — 36 gr. 4 — 6 numara saçmayı kanatlı tapa ile atarsak iyi bir sonuç alırız.
Silahımızı değiştirelim. Elimize sabit şoklu 3 kg.ın üstünde bir çifte ya da süperpoze geçti ki bu silahlar genellikle 4/4 — 2/4, 4/4 — 1/4 şok kombinasyonlarındadır. Bu tüfekle sıcak ve rutubetli havada keklik avına çıkalım. Kullanacağımız fişek; sağ veya alt gözde 30 — 32 gr., 7 — 8 numara, keçe veya bior tapalı; sol veya üst gözde 32 — 33 gr., 6 — 7 numara kanatlı tapalı olmalıdır. Aynı tüfekle, soğuk ve kuru bir günde keklik avlamak istersek; sağ veya alt göze 32 — 34 gr., sol ya da üst göze 34 — 36 gr., kanatlı tapalı fişekler kullanmalıyız.
Karışık gibi görünse de aslında bu uyum temel bazı prensiplere dayanır:

• Dar namlu ucu veya full şokla (4/4), sıcak ve nemli havalarda çok saçma (34 gr. ve üzeri ağırlıkta) atılmaz.
• Geniş nemlu ucu veya cyl 1/4 şokla, soğuk ve kurak havalarda az saçma (32 gr. ve altı ağırlıkta) atılmaz.
• Havanın taşıdığı nem miktarına, tüfeğin şok durumuna, fişek yatağının bitimi, silindir başlangıcının çapına ve tüfeğin çalışma prensibine göre saça gramajı artırılır ya da azaltılır.
• Avlayacağınız hayvanın boyutuna, tüy kalınlığına, hızına ve atış mesafenize göre saçmanın boyu küçültülür ya da büyütülür.

Bu gibi genel geçer kurallardan sonra dikkat edilecek özel noktalara değinelim.
Sabit şoklu tüfeklerde eğer namlu ucu çok darsa (extra full choke) ve atacağınız fişeğin tüfeğe zarar verip vermeyeceğini kestiremiyorsanız, fişeği keserek tapasını fişek yatağından namlu içine atın, uca doğru son birkaç santimde duracaktır. Eğer harbi yardımıyla kolayca çıkarabiliyorsanız sorun yok. Aynı işlemi av kurşunları için de yapmalısınız ki aksi halde balon yapma denilen olayla tüfeğinizin namlusu kurbağa yutmuş yılana benzeyebilir.

Trap atışları için yapılmış fişekleri de fişek yatağı bitimi ve silindir başlangıcı çok dar olan tüfeklerle (18,2 mm. ve altı) atmayın. Trap fişeklerinin tapaları, normal av amaçlı kullanılan fişeklerin tapalarından çok daha geniştir. Dar namlulu bir tüfekle kullanıldıklarında şişme yapma olasılığı çok yüksektir.
Bu bilgilerin özellikle ava yeni başlamış okurlarımız için işe yarar olduğunu düşünerek hepinize iyi bir sezon ve bereketli avlar diliyoruz.